Tiếng Việt
Những loại thực phẩm tăng sức đề kháng trong mùa dịch
Ngày đăng: 12:20 PM 24/09/2021 - Lượt xem: 1185
Những loại thực phẩm tăng sức đề kháng trong mùa dịch
Cuộc chiến chống Covid-19 vẫn chưa có hồi kết khi “đại dịch” tiếp tục tốc độ lây lan nhanh chưa từng có và hiện chưa có thuốc đặc trị hay vaccine phòng ngừa. Do đó, việc nâng cao sức đề kháng cho cơ thể thông qua các loại thực phẩm tăng cường sức đề kháng được xem là “vũ khí” hữu hiệu nhất giúp bảo vệ bản thân giữa tâm dịch. Hãy cùng VNVC xem ngay nên ăn gì và kiêng gì để tăng sức đề kháng phòng dịch bệnh tốt nhất cho sức khỏe nhé!
Cuộc chiến chống Covid-19 chưa đến hồi kết
“Siêu bão” Covid-19 quét đến đâu, sự rối loạn, ngừng trệ, thậm chí là tê liệt xuất hiện ở đó. Ngay cả những nền kinh tế lớn nhất thế giới như Mỹ, châu Âu,… cũng lao đao vì đại dịch. Phần lớn các quốc gia đều có thời điểm phải tạm đóng cửa, các chính phủ ban bố lệnh phong tỏa, hạn chế đi lại, yêu cầu giãn cách xã hội ,…
Việc thế giới phải sống trong tình trạng giãn cách xã hội là chưa từng có tiền lệ. Trong gần 2 năm, người dân dần quen với những khẩu hiệu như “Ở nhà là yêu nước”, “Xin hãy ở yên trong nhà” để bảo vệ bản thân và cộng đồng trước “kẻ thù” Covid-19. Tính đến ngày 24/08/2021, Việt Nam đã ghi nhận 8.666 trường hợp tử vong do SARS-CoV-2.
Do đó, bên cạnh những khuyến cáo của Bộ Y tế như đeo khẩu trang phòng dịch covid đúng cách, tránh đến những nơi đông người, rửa tay thường xuyên, sát khuẩn vùng họng… thì tăng sức đề kháng, nâng cao hệ miễn dịch của cơ thể được coi là “vũ khí” hữu hiệu để phòng thủ loại virus nguy hiểm này.
Sức đề kháng là gì?
Sức đề kháng là khả năng phòng vệ của cơ thể, “hàng rào chắn” chống lại sự xâm nhập của các yếu tố ngoại lai gây bệnh như: virus, vi khuẩn, ký sinh trùng,…. Nó được ví như “Bộ công an” và “Bộ quốc phòng” của một quốc gia chống “thù trong, giặc ngoài” để bảo vệ cơ thể. Sức đề kháng trong cơ thể được tạo ra từ hệ thống miễn dịch. Nếu có một sức đề kháng tốt, cơ thể bạn sẽ ngăn chặn được những tác nhân gây hại từ môi trường xung quanh hoặc tìm cách loại bỏ, tiêu diệt nếu chúng đã xâm nhập vào bên trong.
Hệ thống miễn dịch của con người gồm có 3 loại: miễn dịch tự nhiên (hay bẩm sinh) và miễn dịch thu được (hay còn gọi là miễn dịch thích nghi) và miễn dịch thụ động. Trong đó, miễn dịch tự nhiên là dòng đáp ứng miễn dịch đầu tiên của cơ thể, liên quan đến di truyền (da, niêm mạc…).
Miễn dịch thu được do con người tạo ra để giúp cơ thể sinh ra chất chống lại tác nhân gây bệnh. Miễn dịch thụ động là việc cung cấp kháng thể thụ động vào cơ thể một người thay vì cơ thể đó phải tự sản xuất chúng thông qua hệ thống miễn dịch của cơ thể (kháng thể qua nhau thai, sữa mẹ hay chế phẩm máu có chứa kháng thể…).
Nguyên nhân gây suy giảm sức đề kháng của cơ thể
Khi sức đề kháng suy yếu, hệ miễn dịch sẽ trở nên mỏng manh, yếu ớt, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đặc biệt là Covid-19. Các nghiên cứu gần đây cho biết các yếu tố làm suy giảm sức đề kháng bao gồm:
- Suy giảm hệ miễn dịch: đây là nguyên nhân chính gây suy giảm sức đề kháng, bao gồm suy giảm miễn dịch tiên phát (khiếm khuyết về mặt di truyền, rối loạn tế bào mầm,…) và suy giảm miễn dịch thứ phát (do bức xạ X-quang, điều trị kìm tế bào, chấn thương, can thiệp phẫu thuật,…).
- Sự ô nhiễm không khí: khi hít phải khói bụi, hơi hóa chất,… phổi của bạn sẽ bị nhiễm bẩn. Các nghiên cứu đã phát hiện, không khí bẩn sẽ ngăn chặn sự tăng sinh của các lympho T (tế bào cần thiết của hệ miễn dịch) và lympho B (miễn dịch thể dịch) gây ra viêm nhiễm hô hấp.
- Ăn các thức ăn chế biến sẵn: Nếu ăn quá nhiều đồ ăn nhanh, đóng hộp,… có quá nhiều đường, mỡ và muối có hại cho cơ thể – các thực phẩm này sẽ làm suy yếu các lympho T và B là “đội quân” chủ lực chống lại bệnh tật.
- Uống ít nước: nước giữ vai trò quan trọng trong cơ thể con người. Ngoài cung cấp nước cho sự sống, chúng còn giúp thận lọc bỏ các yếu tố độc hại đồng thời nâng cao sức đề kháng.
- Thức quá khuya: Nếu bạn không nghỉ ngơi đầy đủ, đặc biệt khi thức khuya, sẽ khiến cơ thể không sản xuất đủ melatonin trong khi ngủ, hệ thống miễn dịch không thể tạo đủ tế bào bạch cầu để chống đỡ vi khuẩn.
- Stress: Việc thường xuyên căng thẳng, lo lắng khiến nồng độ hormone như testosterone và estrogen bị suy giảm, gây mất thăng bằng, làm suy giảm khả năng miễn dịch của cơ thể.
- Lạm dụng kháng sinh: Thuốc kháng sinh là “con dao hai lưỡi”. Theo các chuyên gia, trẻ em và người lớn ốm khi uống kháng sinh sẽ khỏi rất nhanh, song khiến cơ thể người bệnh yếu hơn, dễ có nguy cơ mắc bệnh ở những lần sau, giảm khả năng tự chống chịu với vi khuẩn, virus. Ngoài ra, kháng sinh còn dẫn đến giảm lượng cytokine – một hormone cần thiết cho hệ miễn dịch.
- Thừa cân: Việc thừa cân không chỉ gây khó khăn cho tim, não mà còn khiến sự tăng tiết hormone mất kiểm soát, chúng phá hỏng khả năng phòng bệnh của hệ miễn dịch .
Dấu hiệu suy giảm sức đề kháng
- Suy nhược tinh thần: Những người có khả năng miễn dịch kém, luôn có cảm giác khó chịu, thiếu sức sống, rất dễ mệt. Do đó, nếu phát hiện tinh thần ủ rũ, suy nhược thì cần cảnh giác vì có khả năng đã bị giảm miễn dịch.
- Dễ cảm lạnh: Những người có sức đề kháng kém, không thể chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn và virus, do đó họ dễ bị ốm, điển hình cảm lạnh, cảm cúm.
- Dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn, vết thương chậm lành: Nếu vô tình bị đứt tay, chảy máu, những người có hệ miễn dịch yếu không chỉ cầm máu chậm hơn người khác, mà còn rất dễ bị nhiễm trùng. Người có sức đề kháng yếu cũng dễ mắc lao, viêm phổi, viêm phế quản, viêm xoang,… và bệnh thường xuyên tái phát.
- Tiêu hóa kém: Những người có khả năng miễn dịch tốt thì chức năng tiêu hóa cũng tốt, sẽ không gặp vấn đề trong khi ăn uống. Tuy nhiên, với người có khả năng miễn dịch kém không chỉ khiến quá trình tiêu hóa và hấp thu kém hơn người bình thường, khi ăn thực phẩm không đảm bảo vệ sinh an toàn rất dễ bị nôn ói, tiêu chảy.
- Dễ mệt mỏi: Người có sức đề kháng kém thường cảm thấy mệt mỏi, ngay cả khi ngủ đủ giấc cảm vẫn cảm thấy không có sức lực, dễ đau mỏi cơ thể…
Hậu quả khi cơ thể suy giảm sức đề kháng
Sức đề kháng có vai trò cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe con người. Hầu hết các loại virus, vi khuẩn gây bệnh đều “lợi dụng” sức đề kháng cơ thể suy yếu tấn công và “ký gửi” bệnh tật.
Ở những người mắc bệnh mãn tính như tiểu đường, tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính…, sức đề kháng suy yếu cực kỳ nguy hiểm vì khi mắc các bệnh truyền nhiễm như cúm, các bệnh do phế cầu khuẩn, não mô cầu khuẩn,… sẽ gây biến chứng nặng như: viêm phổi cấp, nhiễm trùng huyết, suy hô hấp, thậm chí tử vong.
Theo thống kê của Bộ Y tế, Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh mạn tính cao, mỗi ngày có 80 người tử vong vì các bệnh liên quan đến tiểu đường. Mỗi năm, Việt Nam có hơn 300.000 bệnh nhân đang điều trị bệnh ung thư, khoảng 165.000 ca mắc mới và 115.000 trường hợp tử vong. Đặc biệt, nhiều người trẻ tuổi đôi khi còn ỷ lại vào sự dẻo dai của cơ thể mà lơ là với sức đề kháng, dẫn đến người trẻ chết vì đột quỵ, cao huyết áp, tim mạch… ngày càng tăng.
Nghiêm trọng hơn, trong bối cảnh “đại dịch toàn cầu” Covid-19 đang có diễn biến phức tạp và khó lường, những đối tượng có sức đề kháng yếu là những đối tượng được “ưa thích” nhất. Ngay bây giờ, cần ăn uống đủ chất và có lối sống khoa học, lành mạnh góp phần nâng cao sức đề kháng để chủ động phòng, chống dịch Covid-19.
Ai dễ bị suy giảm sức đề kháng?
Sức đề kháng dễ bị suy giảm khi chúng ta có chế độ sinh hoạt không lành mạnh, môi trường sống ô nhiễm, stress nhiều… đặc biệt là:
- Người cao tuổi: Theo tuổi tác và bệnh lý, hệ miễn dịch của những đối tượng này bị “mài mòn”, các tế bào miễn dịch trở nên yếu ớt, già nua và chậm chạp hơn trong việc chiến đấu chống lại virus như khi trẻ tuổi.
- Người mắc các bệnh mãn tính như: tim mạch, gan, đái tháo đường, phổi tắc nghẽn mãn tính, sử dụng thuốc (kháng sinh, thuốc chống viêm, corticosteroids, thuốc kháng miễn dịch, thuốc điều trị ung thư…), bị nhiễm các độc tố,…
- Trẻ em: Giai đoạn từ 6 tháng – 3 tuổi được coi là “khoảng trống miễn dịch” của trẻ, vì hệ miễn dịch chưa được phát triển hoàn thiện, trẻ rất dễ mắc bệnh do sức đề kháng còn yếu.
- Phụ nữ mang thai: mẹ bầu cũng là đối tượng dễ bị suy giảm sức đề kháng tạm thời, phải đối mặt với nguy cơ cao bị nhiễm trùng và khi mắc bệnh có thể dễ bị nặng, khó điều trị hơn so với người bình thường, lý do là một số loại thuốc chống chỉ định với phụ nữ mang thai.
- Người mới ốm dậy: Sau khi bị ốm hoặc ốm dậy, tình trạng chung của người bệnh là cơ thể mệt mỏi, miệng đắng, ăn không ngon miệng, chán ăn, tinh thần kém… và đây là khoảng thời gian hệ miễn dịch bị ảnh hưởng, tạo cơ hội thuận lợi cho các vi khuẩn, virus xâm nhập.
Các loại vitamin và khoáng chất giúp tăng cường sức đề kháng
Theo các chuyên gia, đối với các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đặc biệt là Covid-19, vai trò của hệ miễn dịch là yếu tố quyết định, được xem là “vũ khí tối thượng” trong phòng tránh bệnh. Vì vậy, để giữ cho sức đề kháng luôn khỏe mạnh chống lại “thù trong giặc ngoài”, mỗi cá nhân cần phải thiết lập chế độ dinh dưỡng giàu vitamin và khoáng chất cho cơ thể:
- Vitamin A
Có vai trò rất quan trọng đối với hệ miễn dịch. Những nghiên cứu gần đây đã khẳng định rằng việc bổ sung đầy đủ vitamin A có thể làm giảm 23% tử vong ở trẻ. Thiếu vitamin A sẽ làm các tuyến ngoại tiết giảm bài tiết, khả năng ngăn cản sự xâm nhập của vi khuẩn giảm đi. Vitamin A có nhiều trong gấc, rau ngót, rau dền, gan gà,…
- Vitamin E
Vitamin E làm gia tăng sức đề kháng của cơ thể bằng cách bảo vệ tế bào khỏi các bệnh nhiễm khuẩn, làm chậm tiến triển bệnh sa sút trí tuệ (Alzheimer), bảo vệ vitamin A và chất béo của màng tế bào khỏi bị oxy hóa, tham gia vào chuyển hóa tế bào. Vitamin E có nhiều trong các thực phẩm nguồn gốc tự nhiên: đậu tương, giá đỗ, vừng lạc, mầm lúa mạch, dầu hướng dương, dầu ô-liu và các loại rau có màu xanh đậm.
- Vitamin C
Có vai trò tăng cường miễn dịch, cần thiết cho các tế bào miễn dịch lympho T và bạch cầu, từ đó làm tăng chức năng của hệ miễn dịch. Thiếu vitamin C, sự nhạy cảm với các bệnh nhiễm khuẩn tăng lên, tính thấm mao mạch tăng, mạch dễ vỡ, da khô ráp. Nếu bổ sung đủ vitamin C, các globulin miễn dịch IgA và IgM tăng, hoạt tính của bạch cầu tăng, kích thích chuyển dạng các lympho và giúp hình thành các bổ thể. Hơn 90% lượng vitamin C có trong các loại rau củ: rau ngót, rau dền, rau đay, rau mồng tơi,… đến các trái cây như bưởi, đu đủ, quýt, cam, chanh,…
- Vitamin D
Là một vitamin tan trong chất béo, có liên quan đến các chức năng khác nhau của hệ thống miễn dịch, tiêu hóa, tuần hoàn và thần kinh. Nguồn chính của vitamin D là tổng hợp ở da dưới ảnh hưởng của bức xạ tia cực tím mặt trời B (UV-B) chiếm 80-90% và khoảng 10-20% do chế độ ăn uống, vì vậy, mỗi ngày cần tắm nắng từ 15-30 phút, đồng thời tăng cường sử dụng các thực phẩm giàu vitamin D như lòng đỏ trứng, hải sản, gan cá,…
- Vitamin nhóm B
Trong các vitamin nhóm B, vai trò của folate (B9) và pyridoxin (B6) quan trọng hơn cả. Thiếu folate làm chậm sự tổng hợp của các tế bào tham gia vào các cơ chế miễn dịch. Trên thực tế ở trẻ em và phụ nữ mang thai, thiếu folate thường đi kèm thiếu sắt, tạo nên “bộ đôi” gây thiếu máu dinh dưỡng. Ngoài ra, thiếu pyridoxin làm chậm các chức năng miễn dịch, cả dịch thể và trung gian tế bào. Vitamin nhóm B có nhiều trong cám gạo, ngũ cốc, các loại hạt đậu, mè, mầm lúa mì,…
- Sắt
Sắt cần thiết cho tổng hợp AND, nghĩa là nó cần thiết cho quá trình phân bào. Thiếu sắt, nguy cơ nhiễm khuẩn tăng. Sắt ảnh hưởng đến miễn dịch qua trung gian tế bào hơn là miễn dịch dịch thể. Sắt có nhiều trong mộc nhĩ, nấm hương, rau dền đỏ, đậu tương, tiết bò, lòng đỏ trứng vịt, cua đồng,..
- Kẽm
Kẽm giúp tăng cường miễn dịch, giúp vết thương mau lành, duy trì vị giác và khứu giác. Kẽm tham gia vào hàng trăm enzym chuyển hóa trong cơ thể, vì vậy khi thiếu kẽm rất dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp, tiêu hóa do giảm sức đề kháng. Các thức ăn giàu kẽm như thịt, cá, tôm, sò, sữa, trứng, hàu,..
- Selen – Nên ăn gì để tăng sức đề kháng
Selen đóng vai trò thiết yếu trong men glutathione peroxidase ảnh hưởng đến mọi thành phần của hệ miễn dịch, bao gồm sự phát triển và hoạt động của bạch cầu. Thiếu hụt selenium gây ra ức chế chức năng miễn dịch và khả năng đề kháng chống nhiễm trùng, hậu quả của suy giảm chức năng bạch cầu và tuyến ức. Ngoài ra, selen còn có vai trò trong phục hồi cấu trúc di truyền, tham gia kích hoạt một số enzyme trong hệ thống miễn dịch, giải độc một số kim loại nặng.
Ăn gì và kiêng gì để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể
Tổng hợp 9 loại thực phẩm tăng cường sức đề kháng phòng Covid-19
Trong mùa dịch cúm, bên cạnh khẩu trang, nước sát khuẩn bạn cũng cần nâng cao sức đề kháng để chống lại sự xâm nhập của virus. Một trong những phương pháp hữu hiệu nhất chính là sử dụng các thực phẩm tăng sức đề kháng.
Trái cây thuộc họ cam quýt
Cam, quýt, bưởi và những loại hoa quả thuộc họ cam quýt là các loại trái cây tăng sức đề kháng tốt nhất mà bạn nên sử dụng. Bởi lẽ, hàm lượng vitamin C có trong những loại quả này là vô cùng lớn, sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch một cách tự nhiên, không gây hại đến cơ thể.
Điều này đặc biệt quan trọng khi vitamin C là nhóm chất bão hòa, tan trong nước và cơ thể con người hoàn toàn không có khả năng sản sinh hoạt dự trữ. Do đó, vào thời điểm dịch bệnh đang phát triển hay để phòng tránh mắc bệnh thông thường bạn nên duy trì việc bổ sung vitamin C qua các loại trái cây này đều đặn.
Bông cải xanh
Thực phẩm tăng sức đề kháng cho trẻ chính là những bông cải xanh tươi, giòn ngọt. Các nghiên cứu dinh dưỡng đều chỉ ra rằng trong bông cải có chứa hàm lượng vitamin và khoáng chất dồi dào như vitamin A, E và sắt, kẽm, magie,… Đặc biệt hàm lượng vitamin C có trong loại thực phẩm này chính là “chìa khóa” để bạn có được sức đề kháng tốt nhất.
Gừng
Để tăng sức đề kháng cho người già, gừng là loại thực phẩm không thể bỏ qua. Không chỉ có tác dụng tuyệt vời giúp giải cảm, giảm viêm, giảm đau họng, giảm buồn nôn… gừng còn giảm các triệu chứng đau và làm chậm quá trình tạo cholesterol.
Sữa chua
Thực phẩm tăng sức đề kháng tiếp theo không thể bỏ qua chính là sữa chua. Với nhiều người, đây là món ăn yêu thích bởi hương vị thơm, chua nhẹ rất kích thích vị giác. Không chỉ là thực phẩm giúp tăng đề kháng, sữa chua còn là “bạn” của hệ tiêu hóa bởi chứa nhiều lợi khuẩn giúp ngăn ngừa táo bón và cho đường ruột khỏe mạnh.
Cải bó xôi
Rau bina hay còn gọi là cải bó xôi là loại rau được rất nhiều người yêu thích bởi hàm lượng chất xơ cực lớn. Không những vậy, đây còn là nguồn cung cấp vitamin C, các chất chống oxy hóa, carotene lý tưởng để có thể tăng cường sức đề kháng, ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng. Mặc dù vậy, một khuyến cáo nhỏ về dòng thực phẩm tăng sức đề kháng này đó là bạn nên nấu trong thời gian ngắn hoặc làm salad để giữ lại lượng vitamin A và các chất dinh dưỡng có trong cải bó xôi.
Nghệ
Nghệ được biết đến là lại gia vị tuyệt vời trong nhiều món ăn. Củ này cũng được sử dụng như một dược phẩm với thành phần lành tính có nhiều tác dụng với làn da. Trong tinh chất nghệ có chứa một chất chống viêm cực kỳ quý giá được sử dụng trong điều trị viêm xương khớp và viêm khớp dạng thấp gọi là curcumin. Hoạt chất này còn góp phần giúp giảm tổn thương cơ do tập luyện hoặc lao động với cường độ mạnh.
Đu đủ
Đu đủ là loại trái cây thơm ngon được rất nhiều người yêu thích. Không chỉ vậy, quả này còn chứa hàm lượng vitamin C lớn, thậm chí giàu có hơn cam, bưởi. Chính vì vậy, việc ăn đu đủ có tác dụng tuyệt vời giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể. Ngoài ra, loại enzyme tiêu hóa có trong đu đủ là papain có tác dụng chống viêm rất hiệu quả. Đây cũng là trái cây giàu có Kali, vitamin B và folate rất tốt cho sức khỏe của bạn nói chung.
Bột trà xanh
Nếu bạn đang tìm kiếm uống gì tăng sức đề kháng thì bột trà xanh chính là gợi ý hoàn hảo. Với thành phần có chứa flavonoids và EGCG có tác dụng tăng cường chức năng đề kháng của cơ thể. Trà xanh còn có tác dụng thanh nhiệt, giải độc nên rất tốt cho gan. Đặc biệt, trong bột trà xanh còn chứa hoạt chất L-theanine có tác dụng hỗ trợ sản xuất các hợp chất kháng khuẩn trong hệ miễn dịch cực tốt.
Cùng với việc thường xuyên bổ sung các loại thực phẩm như trên, để cơ thể hoàn toàn khỏe mạnh và có sức đề kháng cao, bạn cũng nên thực hiện lối sống lành mạnh, tích cực rèn luyện thể thao. Ngoài ra, nên giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống tốt để ngăn chặn mầm bệnh.
Nguồn ST
